Czy lekarze mogą reklamować suplementy diety?

Czy 12 kwietnia 2022

Zgodnie z art. 55 ustawy prawo farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 roku (z późn. zm.), produkty medyczne (w tym leki) nie mogą być reklamowane m.in. przez osoby posiadające wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne. Zgodnie z ust. 1 wskazanego przepisu: ,,reklama produktu leczniczego kierowana do publicznej wiadomości nie może polegać na:

  1. prezentowaniu produktu leczniczego przez osoby znane publicznie, naukowców, osoby posiadające wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub sugerujące posiadanie takiego wykształcenia;
  2. odwoływaniu się do zaleceń osób znanych publicznie, naukowców, osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub sugerujących posiadanie takiego wykształcenia.”

Należy jednak postawić wyraźną granicę pomiędzy lekami, a suplementami diety, gdyż suplementy diety NIE SĄ produktami medycznymi tj. nie są lekami. Suplementy diety z punktu widzenia polskiego porządku prawnego to produkty spożywcze, a ich definicja znajduje się w art. 3 ust. 3 pkt 49 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2008 roku (z późn. zm.). Co z tego wynika? Mianowice to, że suplementy diety nie wpisują się w zakaz reklamy wynikający z ustawy prawo farmaceutyczne. Czy zatem mogą być one reklamowane przez lekarzy?

Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba sięgnąć do Kodeksu Etyki Lekarskiej. Zgodnie z art. 63 ust. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej: ,,lekarz nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska i wizerunku dla celów komercyjnych”. Art. 57 Kodeksu Etyki Lekarskiej wskazuje zaś na to, iż lekarz nie może posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwartościowe lub niezweryfikowane naukowo. Z kolei zgodnie z art. 14 Kodeksu Etyki Lekarskiej lekarz nie może wykorzystywać swojego wpływu na pacjenta w innym celu niż leczniczy. Za naruszenie Kodeksu Etyki Lekarskiej lekarz może odpowiadać zawodowo (na podstawie ustawy o izbach lekarskich z dnia 2 grudnia 2009 roku, z późn. zm.). Zwrócić w tym miejscu uwagę należy na stanowisko Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 16 września 2016 roku nr 53/16/P-VII w sprawie reklamy suplementów leków, wyrobów medycznych oraz suplementów diety, w której wskazano m.in. że: ,,Parlament Europejski i Rada w Dyrektywie 2001/83/WE z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi wskazały, że reklama adresowana do ogółu społeczeństwa, nawet dotycząca jedynie produktów leczniczych nabywanych bez recepty, może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie publiczne, o ile jest nadużywana lub niewłaściwie przygotowana”, jak również zaapelowano o ograniczenie reklamy suplementów diety.W stanowisku tym wyraźnie wskazano także, że: ,,(…) Jeżeli reklama leków, wyrobów medycznych oraz suplementów diety kierowana do społeczeństwa jest dopuszczona, musi ona podlegać ścisłej kontroli pod kątem rzetelności przekazu i prawdziwości zawartych w niej informacji. Konieczne byłoby więc stworzenie jednolitych zapisów prawnych dotyczących sposobu reklamy produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety dopuszczających możliwość reklamy po dokonaniu rejestracji danego produktu a nie przedstawienia tylko jego zgłoszenia do obrotu. Należy dopuszczać do obrotu te produkty tylko po zatwierdzeniu oświadczeń zdrowotnych spełniających wymagania określone w rozporządzeniu nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności. Postuluje się także, aby reklama wyrobów medycznych i suplementów diety była poddana takim samym ograniczeniom jak reklama leków, w szczególności w kwestii braku możliwości udziału w tych reklamach lekarzy i lekarzy dentystów”.

Istotnym jest, iż pod koniec 2019 roku wprowadzono Kodeks Dobrych Praktyk Suplementów Diety. Jest to dokument branżowy samodyscyplinujący producentów suplementów diety, który to podpisany został przez organizacje zrzeszające producentów suplementów diety i nadawców telewizyjnych. Dokument ten został podpisany w KRRiT. Co istotne, w art. 6 tego Kodeksu wprowadzono zakaz reklamy produktów medycznych i suplementów diety przez lekarzy i farmaceutów. Porozumienie to dotyczyć miało wszystkich reklam suplementów diety, które to miały być emitowane po 1 stycznia 2020 roku.

Podsumowując: nie ma ustawowego zakazu reklamowania suplementów diety przez lekarzy i farmaceutów, ponieważ zakaz ten obejmuje produkty medyczne. Niemniej jednak istniej szereg wewnętrznych dokumentów branżowych, w tym Kodeks Etyki Lekarskiej, które to taki zakaz reklamy wprowadzają i których naruszenie może wywoływać dla lekarzy określone konsekwencje prawne w przypadku ich naruszenia.

Czytaj moje najnowsze wpisy

Wszystkie wpisy

o autorce

Paulina Dula - adwokat

Ukończyła studia prawnicze w Warszawie. W 2013 roku obroniła z wyróżnieniem pracę magisterską. Od 2014 roku jest członkiem Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie.